Baza Materiału Genetycznego – Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN
Poszukiwania przodków, które kojarzymy głównie z pracą genealogów to nie tylko zbieranie informacji z urzędów, ksiąg parafialnych i wspomnień żyjących krewnych. Niemal każda rodzina wspomina czasem historie o kuzynach zaginionych na wojnie lub na skutek aresztowań. Jeszcze do niedawna (koniec XX wieku) jednoznaczne określenie, czy szczątki odnajdywane podczas wykopalisk należą właśnie do poszukiwanej osoby, było wielkim wyzwaniem. Wskazówkę mogły stanowić charakterystyczne przedmioty osobiste i dokumenty, jednak nie były to częste znalezisko. Brakowało gwarancji, że przedmiot faktycznie pozostał do końca przy właścicielu, a w przypadku pochówków masowych, gdzie szczątki bywają przemieszane, identyfikacja pojedynczych osób była właściwie niewykonalna.
Polska baza IPN
Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN prowadzi swoje badania już od 2003 roku pod kierownictwem prof. Krzysztofa Szwagrzyka.
Szczątki odnalezione w ramach prac pochodzą przede wszystkim z terenu Polski. Ok. 10% z nich zostało już zidentyfikowanych. Czy było to możliwe wyłącznie dzięki pozyskanemu DNA? Nie do końca. Nie wolno tu zapomnieć o istotnej roli relacji świadków, dokumentach historycznych itd. W celu usprawnienia poszukiwań, osoby oddające swoje DNA mogą też wskazać prawdopodobne miejsce pochowania krewnego lub przekazać pracownikom IPN zdjęcia lub przedmioty osobiste zmarłego. DNA jest oczywiście podstawą, a wsparcie z pozostałych źródeł wpływa raczej na czas ukończenia, niż na efektywność identyfikacji.
Dane odnalezionych osób można przeglądać na stronie:
https://poszukiwania.ipn.gov.pl/bbp/odnalezieni
Biuro Poszukiwań i Identyfikacji zachęca do oddawania próbek materiału genetycznego, udostępniając specjalne zestawy służące do pobierania wymazów. Przypominają te, z którymi niemal każdy z nas zapoznał się już w latach pandemii. Są więc bardzo proste w obsłudze. Jeśli chodzi o DNA, próbki wykorzystywane są wyłącznie na cele poszukiwań krewnych.
Jak wiarygodne jest badanie?
Badania DNA prowadzi się od niedawna – pierwsze wykonano pod koniec XX wieku (źródło). Zanim stały się one ogólnodostępne, minęły kolejne lata. Obecnie właściwie każdy może sobie pozwolić na poszukiwania przodków, określenie własnego pochodzenia, czy nawet określenie podatności na określone choroby. Co ważne, badanie można wykonać na dowolnym etapie życia i niezależnie od stanu zdrowia, przyjmowanych leków itd. Wiarygodność badań wynosi niemal 100%.
Czemu służą testy?
Wzięcie udziału w teście służy zwykle „odzyskaniu” utraconych członków rodziny. Informacje o ich losach są dla wielu rodzin bezcenne. Nasi przodkowie to również wspólna historia. Każdy z zaginionych przeżył lata nauki, pracy, walki, miał mniejsze lub większe osiągnięcia. Był człowiekiem, o którym nie wolno zapomnieć.
Cytując prof. Szwagrzyka: „Jest to sprawa wagi państwowej. W ten sposób państwo polskie, ale też my jako obywatele upominamy się o naszych bohaterów!”. (źródło)
Pomimo upływu czasu wciąż jeszcze nie udało się odnaleźć wszystkich miejsc pochówków, co nie oznacza, że są one stracone na zawsze. Badania trwają i stale pojawiają się nowe dane.
A gdyby tak spojrzeć na sprawę od drugiej strony? Przekazując próbki własnego DNA, również my mamy szansę zapisać się w historii na stałe.
#PowracamyPoSwoich
Źródła:
https://poszukiwania.ipn.gov.pl/bbp/misja-1/404,Misja.html
https://dnacenter.com/history-of-dna-testing/
https://www.testdna.pl/badania-dna-czy-sa-wiarygodne-i-kiedy-je-wykonac/